DUYGULANIŞLARIN TANIMLARI

İstek: Kendisinin bazı değişiklikleri ile özel etkinlikte kararlı olduğu düşünüldüğünde, asıl insan özüdür. “İnsan özü değişikliği” derken, ister doğuştan, ister sonradan kazanılmış olsun, ister düşünce sıfatı altında ister uzam sıfatı altında tasarlanmış olsun, bu özdeki eğilimleri anlıyoruz. Başka deyişle, istek teriminden ben bütün insanların her insanın eğilimine göre değişen, bu yüzden insanın değişik yönlere çekilmesine ve nereye döneceği bilinmemesine bağlı olarak nadiren biri ötekine karşı olmayan davranışlarını, iştahlarını ve iradelerini anlıyorum.
Haz: Bir insanın daha az yetkinlikten daha çok yetkinliğe geçişidir.
Üzüntü: Bir insanın daha çok yetkinlikten daha az yetkinliğe geçişidir.
Neşe, uyarım, melankoli, acı tanımlarını atlıyorum; çünkü bunlar bedene aittir ve haz ile üzüntünün türlerinden başka bir şey değildirler.
Hayret: Ruhun her türlü düşünmeden uzak olduğu dalgın durumda ya da başka nedenler tarafından bir şey hakkında derin düşünmesi gerektirildiği durumda ortaya çıkan yeni bir şeyin düşüncesidir (hayali). Ben “hayret”i duygulanışlar arasında saymam, yalnızca üç temel duygulanışı (haz, üzüntü, istek) kabul ediyorum. Burada söz etmemin nedeni, temel duygulanışlardan türeyen bazı duygulanışları bu sözcükle anlatma alışkanlığının yerleşmiş olmasındandır.

Küçümseme: Ruhun çok az etkilendiği bir şeyin düşüncesidir, ki onun varlığı ruhun onda olandan çok onda olmayan nitelikleri hayal etmesine yol açar.